Kara cuma ve kuslar

Pazar gecesi dondum tatilden, acikcasi sehri gezmek yerine daha cok oda arkadasim Khris'in aile fertlerini gezdim demek daha dogru olur. Cogu amerikan ailesi gibi Khris'in ailesi de biraz daginik, ailesi bosanmis, kimi aile fertleri kimileriyle gorusmuyor boyle olunca da herbirinin evine ayri ayri gitmemiz gerekti. Bunun bana faydasi herbirinin evinde ayri ayri sukran gunu yemegi yemis oldum, bunlar bana kilo olarak donucek sanirim. Neyse sehri daha onceden de gezmistim zaten.

Buradaki alisveris cilginligini gozlerimle gordum "Black Friday" denen cuma gununde. Bu gune Kara Cuma gunu demelerinin sebebi de suymus; satis yapan magazalarin cogunlugu yaz aylarinda zarar yapiyormus fazla alisveris yapilmadigi icin ve muhasebede zararlar hep kirmizi ile gosterilmis hesaplarda, yilbasi yaklasirken boyle bir kampanya yapma fikri ortaya cikmis, herkes sukran gunu tatilindeyken kampanya yapalim demisler ve bakmislar ki buyuk bir kar elde etmisler cok satis yapildigi icin o gun. Kar elde edilince muhasebe defterine siyah ile yaziliyormus karlar. Sukran gunu de her Kasim ayinin ilk persembe gunune denk geldigi icin bu gunden bir sonraki satislarin oldugu gune de kara cuma denmeye baslanmis. (bu bilgiyi de gereksiz bilgiler haznenize kaydersiniz artik) Oda arkadasim bir ara beni de surukleyip gel bir magazanin onunde sabahlayim dedi de allahtan sonradan vazgecti.

Neyse bugun derse giderken otobus bekliyordum ve yedigim sosisli sandvicten parcalar koparip kuslari beslemeye basladim. Videoda sonlara dogru siyah kucuk bir kus vardi, onu beslemeye calisiyordum (hem ufak hem de farkli diye) ama hep buyuk olanlar ondan once kapiyorlardi onlari onceden beslemis olmama ragmen. Sonra dunyadaki gelir adaletsizligini dusundum, acaba bu davranisi kuslar mi bizden ogrenmisti biz mi kuslardan? Belki de ikimizin de ortak yani olan hayvansal bir icgududur hep daha fazlasini istemek...

SSL12113
Video sent by mertulas

Sukran gunu tatili

Sukran gunu tatili bu persembe basliyor, ben de yarin oda arkadasim Khris ile onlarin San Diego'daki evlerine gidicem, araba kiraladik bir haftaligina. Uzun bir yolculuk olucak yaklasik 7 saat gibi ama arabada uyurum artik. Cuma gunu de diger oda arkadasim Kevin'in Laguna Beach'deki evine ugrayacagim sanirim. Aslinda ilk Kevin cagirmisti beni evine ama o ucakla gittigi ve ucak biletleri pahali oldugu icin Khris'le gidiyorum. Neyse sonucta ikisine de ugrayacagim, kirginlik olmasin diye :)

Muhtemelen pazar aksami donerim, bu surede internete pek girebilecegimi sanmiyorum.

Bulut Cocuk

Bulut Cocuk'un yeni bolumu Kara Boyun'u bugun yayinladim.

Derleme

Gene sikildim da :)

Ebay fikri

Ebay'da bir cok dolandiricilik oluyor ve Ebay bunun onunu kesmek icin cesitli onlemler almaya calisiyor. Ne varki hala buyuk bir alim yapicakken (bilgisayar ya da 1000$'in uzerindeki herhangi bir alisveris) Ebay hala bana guvenli gelmiyor, risk gozume buyuk gozukuyor.

Peki ne yapilabilir? Ebay bir depo kursa, dese ki isterseniz %100 guvenli bir sekilde aliminizi gerceklestirebilirsiniz. Satici mali yayinladigi mal tanitimi ile direkt kullaniciya gondermek yerine Ebay'in deposuna gonderse, alici parayi direkt saticiya gondermek yerine Ebay'e gonderse. Ebay mali incelese ve tanitimi yapildigi gibi oldugunu onayladiktan sonra aliciya gonderse ve parayi da saticiya gonderse. Bu Ebay acisindan fazladan harcama gerektiricektir (depo kiralama, urun incelemesi, 2 defa kargo ucreti) ama alici ve satici bu ekstra parayi odemeyi kabul ettikten sonra Ebay'in de isine gelmez mi %100 guvenli bir ortam sunabilmek? Neden sigorta sirketiyle anlasmasinlar diyeceksiniz, cunku sigorta sirketinin davayi incelemesi, karara varmasi, saticiyi bulmasi onlarla iletisimi derken sizin sigortadan parayi geri almaniz en az 2-3 ay surer.

Biliyorum ilk basta kisiden kisiye satis mantigina ters gelse de miktarin ve riskin yuksek oldugu durumlar icin bence mantikli bir cozum olabilir. Bunu bir bakima "ozel musterilerin ozel ihtiyaclari icin ozel cozumler" mantigi olarak dusunebilirsiniz.

Pazarlamada kisisellestirilmis zaman faktoru

Mehmet Bey'in e-posta pazarlamasi ile ilgili son yazisini okudugumda aklima gelen bir kavram, Mehmet Bey'in yazisina da yorum olarak yazdim ama burada da belirtmek istedim.

Esiniz hamile ve yasadigi yerde hamile kiyafetleri bulamiyor ya da sadece kolaylik olsun diye internetten almak istiyor diyelim. Sonucta sizin hamile kiyafetleri satan online satis magazaniza ulasiyor, hamile kiyafetini seciyor sizin 3 aylik - 6 aylik -9 aylik diye kategorilendirdiginiz. Diyelim ki 3 aylik hamile kiyafetini aliyor. Kiyafeti alirkende size email adresini birakiyor. Simdi siz bir satis yaptiniz ama musteriyi kaybetmek istemiyorsunuz sadece bir satisla. O zaman ne yapiyorsunuz? Siz sitenizde ayni zamanda bebek kiyafetleri de satiyorsunuz degil mi? Bir arastirma yapiyorsunuz, hamile kadinlar dogumdan 3 ay once bebek kiyafeti bakmaya basliyor. Simdi siz 3 aylik hamile kiyafeti mi sattiniz? 3 ay sonra hemen bir emaille 0-3 ay cocuk kiyafetlerinizi tanitan bir e-posta gonderiyorsunuz. Yok sizden 6 aylik hamile kiyafeti mi almisti? Hemen siparisten sonra tesekkur emaili ile birlikte 0-3 ay cocuk kiyafetlerinizi tanitan bir email atiyorsunuz. 9 aylik hamile kiyafeti mi satmistiniz? 3 ay sonra 6 aylik bebek kiyafetlerinizi tanitan bir e-posta gonderiyorsunuz. Dikkat edin her hafta butun urunlerinizi tanitan "spam tadinda" bir e-posta yollamiyorsunuz, musterinizi taniyorsunuz, onun surecini taniyorsunuz ve ona gore pazarlama taktigi izliyorsunuz. Baska ne yapilabilir? 3 aylik cocuk kiyafeti sattiniz diyelim, musterinin ihtiyaci baska ne olabilir? Oyuncak, hele zekayi gelistirici bir oyuncak olursa daha da iyi. Ama bir dakika siz oyuncak satmiyorsunuz ki? O zaman online oyuncak satisi yapan bir firmaya gidiyorsunuz, diyorsunuz ki ben size musteri yonlendirirsem benden gelen her satisinizdan yuzde 15% istiyorum diyorsunuz, seve seve kabul ediyor bir sirket. Sonra 3 aylik bebek kiyafeti sattiginiz e-posta da diyorsunuz ki bizim sirketimizde yaptiginiz harcamalardan dolayi bu zekayi gelistirici oyuncaklari %7 indirimli almaya hak kazandiniz. Geriye kalan %8 fark ne oluyor? Sizin cebinize kaliyor cunku tuketicinin surecini izlediginiz ve onun ihtiyaclarini "onun ihtiyaci olan zamanda" karsiladiginiz icin bu payi hak ettiniz. Tuketici de o an ihtiyaci olan bir urunu yuzde 7 indirimle almis oluyor. Ben buna pazarlamada kisisellestirilmis zaman faktoru adini verdim.

Bir de bu mantigi tam tersine kullanan ornekleri inceleyelim, yeni bir MacBook almisiniz Amazon'dan cok mutlusunuz, iyi bir alisveris tecrubesi yasamissiniz. Alisverisinizden tam bir hafta sonra Amazon'dan size yeni bir e-posta geliyor, "Yeni daha gelismis Mac notebooklar cikti!". Bakiyorsunuz hem de neredeyse sizin bir hafta once odediginiz fiyatla ayni... Nasil hissedersiniz sizce? Acikcasi ben kendimi enayi gibi hissederim, moralim bozulur. Moralim bozukken arkadasimla yapacagim muhtemel bir diyalog;

-Mert ne oldu yuzun asik?
-Ya gecen hafta Amazon'dan yeni bir MacBook almistim ya...
-Evet
-Iste bu hafta ogrendim ki hemen yenisi cikmis, benimkiyle neredeyse ayni fiyata, hem de daha iyi ozellikler...

Birden guzel bir alisveris tecrubesi kabusa donustu ve bu tecrube agizdan agiza dolasirken sizin sitenizin adi (Amazon) da bu kotu tecrubenin bir parcasi oldu. Macintosh'un yeni bir model cikarmasi Amazon'un sucu mu? Hayir ama bu talihsiz gelismeyi musterisinin gozune gozune sokup musterisini enayi gibi hissettirmesi, musteriyle arasindaki duygusal bagi bozmasi Amazon'un sucu.

Neden boyle bir e-posta gonderiyor Amazon, cunku siz benzer bir urun aldiniz ve yenisini de almak isteyebileceginizi dusunuyor, yeni bir satis daha yapacagini dusunuyor. Yani sonuca odaklaniyor, sizin surecinize degil. Onceki yazimi hatirliyor musunuz? Surece odaklanin, sonuca degil demistim. Halbuki bu e-posta yerine size satistan 4-5 ay sonra ikinci el ucuz MacBook hafizasi sunsa, size satmis oldugu mevcut bilgisayarin performansini arttiracak. Siz belki baska bir kaynaktan yeni Mac dizustu bilgisayari ciktigini duyacaktiniz ama saticiniz sizin yaninizda zarari azaltmaya calisiyor hissini yakalamaz misiniz? Bundan bir adim otesi ne olabilir? Amazon sattigi her urun icin ureticilerden yeni urunlerinin ne zaman cikmasi beklendigi hakkinda bir bilgi ister, bu sureye yaklastiginda sayfalarinda urunun aciklamasinin ustunde "apple yakin bir zamanda yeni bir urun cikarmaya hazirlaniyor, ilk haberdar olmak isterseniz buraya tiklayin" yazar. Bunu yazarak belki o an yapacagi satisi kaciriyor ama kullanici guvenini kazaniyor, hem de baska hicbir sitenin yapmadigi bir sekilde ve muhtemelen musteri yeni apple bilgisayari ilk olarak Amazon'dan satin aliyor. Anlik sonuca degil surecin getirecegi daha yuksek kazanca odaklanmis olurdu Amazon.

Baska bir ornek, Ecost.com dan bir dijital kamera aldim 5 megapiksel gecen sene, her ay bana yeni cikan 6 megapiksel kameralarin tanitimini iceren e-posta yolladilar. Aferin, sanki ben toptanciyim bunlari Ecost'tan alip baskasina satiyorum, daha yeni almisim kamera ne yapmaya calisiyorsun ki? Cok guzel spam listemde yerlerini aldilar. Halbuki belli bir sure sonra bana hafiza karti tanitimi gosterseler, bana su gecirmez kamera kiliflarini gosterseler...

Bir diger konuda tuketici buyuk bir harcama yaptiktan sonra ayni ay icinde tekrar buyuk bir harcama yapmaz. Bir ay icinde hem buyuk ekran televizyon, hem camasir makinasi hem de buzdolabi alamam, cogu kisi maaslarla gecimini sagliyor. Bir ay icinde 2 tane buyuk alimi kolay kolay kimse karsilayamaz, peki pazarlamacilar bunu niye ongoremiyorlar? Neden yakalamisken adama ne satsam kardir mantigi guduyorlar? Neden guveni kazanma ve ihtiyaclari tanima surecine odaklanmiyorlar? Ben hic pazarlama egitimi almamis olan bir muhendis olarak bunu dusunebiliyorum da onlar neden dusunemiyor?
Degismesi gereken pazarlama mantigi: Musterini ve musterinin surecini tani, onun ihtiyac surecini tani ve buna gore pazarlamani yap, anlik sonuca degil musteri ile kuracagin bag ile olusacak ve sana daha cok para kazandiracak surece odaklan.

Not: Mehmet Bey'e benim bu yazima ilham kaynagi olan guzel yazisi icin tesekkur ederim.

Diller ansiklopedisi fikri

Yaziyi sese ceviren yazilimlari bilir misiniz? Berbattirlar, hic bir tonlama yoktur. Bir ornegini buradan dinleyebilirsiniz. Bu servis sabah gazetesinin yeni sunmaya basladigi, yaziyi sese cevirmeye yarayan bir servis. Aslinda cok guzel bir yenilik tabi ama daha cok gelistirilmesi lazim. Muhtemelen her kelimeyi okutmuslar ama bilgisayar cumle olarak degil de kelime olarak algiladigi icin tonlama ve ruh eksik kalmis. Peki bu sistem nasil gelisebilir? Oncelikle dilden dile degisen cumle yapisi ve vurgulamayi bilgisayar uzerinde modellemek gerekir.

Bunlari dusunurken aklima soyle bir fikir geldi, wikipedia gibi bir diller ansiklopedisi... Sosyal internet bu mekanizma icin aslinda harika bir firsat. Simdi soyle bir sistem dusunun, dil ansiklopedisini actiginizda once dilinizi seciyorsunuz sonra karsiniza uyelik metini cikiyor, bu metini sizden okumaniz isteniyor tonlama ve vurguya dikkat ederek. Siz okurken ansiklopedi sizin sesinizi kaydediyor ve cumle uzunluguna gore tonlamayi analiz ediyor. Sonuna kadar okuyunca ansiklopedi uyeliginizi onayliyor. Uye olduktan sonra istediginiz bir metini sesli olarak size sunuyor. Milyonlarca kisi uye olursa, milyonlarca analiz sonucunda bilgisayar mukemmele yakin bir sekilde dili konusmayi ogreniyor. Uyeliginizin devami icin belki sizden her uc ayda bir kendi sectigi bir metini okumanizi isteyebilir sistem. Boylelikle dile yeni katilan kelimeleri de analiz edip ogrenme firsati bulur.

Peki bu ansiklopedinin baska ne gibi yararlari olur? Blogunuzda yazdiginiz herhangi bir metini (sistemden kendi sececeginiz bir ses tonuyla) okutabilir ve bir podcast gibi bunu kullanicilariniza sunabilirsiniz. Peki neden kendim kendi sesimle podcast yapmayayim ki diye dusunebilirsiniz ama oncelikle yazi yazarken fikirlerinizi daha derli toplu sunuyorsunuz, dogaclama bir podcast yaparken bu kadar akici ve duzenli konusmaniz zor (onceden yazmadiysaniz konusacaklarinizi, onceden yazdiysaniz da bunu tekrar okuyup podcast haline cevirmek zaman kaybi degil mi?) Sonra cogu kisi zaten kendi sesini begenmez, bu kisiler icin harika bir firsat olucaktir. Dusunsenize takip ettiginiz butun gunlukler, haberler sesli olarak sunuluyor size, yola cikmadan once ipodunuza yukleyip yolda dinliyorsunuz bunlari. Bunun disinda korler icin de buyuk bir yardimi olur bunun haliyle.

Baska nasil yarari olabilir? Bambaska bir dil ogrenirken mesela... Diller ansiklopedisini acip tekrar yapiyorsunuz, ansiklopedi hangi kelimeyi nasil yanlis telaffuz ettiginizi size soyluyor. Baska nasil bir kullanimi olur? Tercume mantigina baktiginizda her zaman yazi uzerinden tercumeye odaklanmis insanlar, halbuki sesli tercume duygulari daha net dile getirmez mi? Diller ansiklopedisine yeni bir kelime eklendiginde bu kelimenin sadece telafuzu degil anlami da kaydedilir. Belli kelime obeklerinin bir araya geldiklerinde olusturduklari farkli anlamlari sistem tonlama farkindan daha rahat analiz edip ogrenebilir. Bu sayede blogunuzu sadece turkce yazip ingilizce ya da istediginiz bir dilde sesli olarak da sunabilirsiniz.

Insanlar istedikleri zaman bu ansiklopediye gonullu olarak da yeni kelimeler ekleyip telafuzunu okuyabilirler. Zaten sirf dil ogrenmek icin milyonlarca kisi uye olur ve uye olurken herkesin telafuz ederek katki sagladigini dusunurseniz kisa zamanda sistem oldukca iyi seviyeye ulasacaktir. Daha bir cok kullanim alani bulunabilir sanirim boyle bir sistem icin. Nasil onu acik bir fikir degil mi? Bence de :)