3 Kasım 2006

Adini koy gozunu seveyim

Not: Bu yazi 18 yasindan kucuk okuyucular icin uygun olmayabilir. Okuyucular arasinda Mert neden boyle bir yazi yazmis, ondan beklemezdim diyenler de olabilir ne var ki bu konuya karsi buyuk bir icimi dokme istegi duydum.

Tipik bir Amerikan kolej ogrencisi olan oda arkadasim her ay duzenli olarak aylik erkek dergisi Maxim'i aliyor. Sagolsun oda arkadaslariyla da "vay suna bak" diyerek paylasmayi da kendi Maxim okuma tecrubesinin onemli bir parcasi olarak goruyor olmali. Ne var ki ben bu paylasimlari cok takdir ettigimi soyleyemem nitekim gecen gun gene boyle bir paylasim sonrasinda kafamda buyuk bir mantik sorunsali olustu.

Oncelikle bu Maxim dergisi FHM gibi bir dergi, iste sansasyonel pozlar, tek ozelligi carpici olan ama ici bos yazilar/roportajlar, "sozde" erkek tavsiyeleri vs... Kisacasi beynine fazla kan gitmeyen genc erkek nufusu icin bir pazarlama tuzagi diyebiliriz. Gecen gun oda arkadasimin bana gosterdigi sayisinda mayolu bir amerikali hanim kizimiz bacaklari havada pergel gibi 160 derecelik aciyla seksi bir poz vermis. Buraya kadar bana gore bir sorun yok herkes istedigi gibi kendini teshir edebilir, amerikalilarin dedigi gibi "whatever makes you happy" (turkce tercumesi "takil abi") Benim mantik sistemimi cokme noktasina getiren sey ise fotograftan ote fotografin altinda ki hanim kizimizla yapilmis olan roportajdan alintiydi;

"Erkekler neden masturbasyon yapar hic anlamiyorum!"

O yaziyi okudugumdaki yuz ifadem aynen cizdigim Bulut Cocuk karakteri gibiydi. Amerikalilarin dedigi gibi "what the fcuk?" (turkce tercumesi "t.... mi geciyorsun?") Simdi iki olasilik var, ya bu hanim kizimiz cok salak ya da ben cok art niyetliyim.

Bu hanim kizimiza sorsaniz kesin verdigim bu yari ciplak pergel pozlari sanatsal icerikliydi der (bakiniz sanatta geometri) ama bana gore bu derginin hedef kitlesi olan sivilceli yeni ergen amerikan erkeklerinin yuzde doksaninin hanim kizimiza dergiyi okuduklari odalari ya da lavabolarinda verecekleri cevap "sanatina ......." olacaktir.

Ben hicbir zaman kimsenin salak oldugunu dusunmek istemem ama salak yerine konmak da istemem. Bu 25 yasina gelmis amerikali genc kizimizin bu yasina dek "az biraz" erkek cinsiyle etkilesime girdigini varsayarsak yari ciplak pergel pozlu fotograflarina bakan yeni ergen erkeklerdeki fiziksel ve zihinsel degisimi de ongorebilecegini ve erkeklerin neden masturbasyon yaptiklarini aslinda cok da iyi anladigini dusunuyorum.

Bu mantikla geriye iki olasilik kaliyor,
  1. Derginin pazarlamacilari "salak kiz" imaji yarat, cogu erkek bunu daha seksi bulur demistir hanim kizimiza ve roportaji birlikte hazirlamislardir.
  2. Kizimiz bu imaji kendi kendine dusunmus ve boyle sansasyonel salak laflar ederse daha populer olacagini dusunmustur.
Simdi isin pazarlama kismina deginmek istiyorum. Her iki kosulda da aslinda gunumuzde pazarlamacilarin etik degerlerden ne kadar uzaklastiklarini gosteriyor (pazarlayan kim olursa olsun, pazarladigin ne olursa olsun) Pazarlama bilimi o kadar ilerledi ki artik sadece pazarlama degil sosyoloji ve insan psikolojisi uzerine de uzmanlasiyorlar. Ne var ki etik olarak sanirim politikacilarin bile gerisinde kaldiklarini dusunuyorum. Tuketiciyi salak yerine koymanin tuketici uzerindeki etkilerini bu ornek uzerinde aciklamak istiyorum.

Oncelikle bu derginin hedef kitlesi yeni ergen genc erkekler, ve belki bilincli belki de bilincsiz olsa da bu tuketiciler aslinda salak yerine konduklarinin hepsinin sahte oldugunun farkindalar ya da eninde sonunda farkina varacaklar. Daha once dedigim gibi ben kimsenin salak oldugunu dusunmuyorum. Peki farkina vardiklarinda ki sosyolojik tepkileri nasil olucak sizce? Ileriki ozel yasamlarinda siddet egilimli cinsellik olucak bu ornekte. Sevgi ile buyumesi gereken bir kusak bu sacmaliklarla buyuyor hatta bir kusak buyudu bile (bakiniz Ali Kirca'nin icindeki cocugu ve cocuksal siddeti ortaya cikardigi seks videosu) Bu sacmaliklarla beyni yikanan ve eninde sonunda bunlarin hepsinin aslinda sahte pazarlama yontemleri oldugunu farkeden, hepsinin populer olup para kazanmak icin yapildigini farkeden bir kusak nasil ileride guven duyabilir? Nasil samimi bir iliski kurabilir? Iste etik degerler bu noktada yikiliyor. Eger mankenlikten para kazanmak istiyorsaniz bunu profesyonel bir sekilde de yapabilirsiniz kendinizi kucuk dusurmeden, eger dergi pazarlamak istiyorsaniz bunu kaliteli icerikle de yapabilirsiniz sacma sapan sansosyenel uydurma haberler yazmadan. Rakiplerimiz etik citasini dusuruyor bizde rekabet icin ayni yolu izliyoruz derseniz hersey bir noktada dugumleniyor;
Bir akintiya karsi yuzmek vardir bir de akintiya kapilip suruklenmek, secimi insanlar yapar ve bu secime gore de hayatlari sekillenir.
Son olarak beni asil irite eden sey ise kolay yolu secen insanlarin bunu itiraf edememesi, adlarini koyamamasi. Bana hanim kizimiz "eger boyle laflar edersem kolay yoldan daha populer olucagimi dusundum, iyi de para veriyorlardi kabul ettim" dese halden anlarim, az da olsa saygi duyarim en azindan durust derim ama bana "sanat icin yaptim" ayaklariyla gelme, beni aptal yerine koyma, adini koy gozunu seveyim...

13 yorum:

  1. geliyoruz gene ahlak konularına , aslında bunları kafaya takmaman lazım çünkü kendi ahlakın doğru ahlaksa bunlarında yanlış oldgunu biliyorsan neden kafanı yoruyorsun böyle şeylere inanmazsın olur biter neden kendini bir toplum neferi haline getridigini anlayabilmiş değilim.Her şey pazarlanabilinir bunun adı liberalizm ve bunu sağlayan da liberal ahlak bakışıdır.Türkiye de de oluyor böyle şeyler geçenlerde şebnem schafer bakireyim işte bu da doktor raporum fln demişti yani sonuçta boş meşgale bunlar bence sorun o deil, Asıl mesele insanoğlunun ikiyüzlülük meselesidir.Soruldugunda hiçbir kız masturbasyon yapmıor falan filan.neyse boş işler bunlar takılmamak lazım

    YanıtlaSil
  2. Ben bu yazida ahlaki konulardan ote etik degerlerin korunmasina ve ikiyuzluluge deginmek istemistim. Eger etik degerlerin korunmasi ahlakcilik anlamina geliyorsa ahlakci olabilirim. Herseyin pazarlanmasi ve isteyenin baskalarina zarar vermeden istedigi seyi yapma ozgurlugunu bende savunuyorum ne var ki bu ozgurluk icinde kisa donemli kisisel faydalar ugruna etik degerler cignenmemeli diye dusunuyorum. Toplum neferi konusunda ise ben bu toplumda yasiyorum ve cocuklarimda bu toplum icinde yasayacak, eger bu toplum gidisati icinde rahatsizlik duydugum konulari dile getirmek toplum neferi haline gelmekse bunu da yapmaya raziyim.

    YanıtlaSil
  3. mert. have you been to my blog lately. I've also fallen victim to that marketing gimmick.

    aslinda bir kizi 'hanim' kiz eden veya yapan ozellikler reformasyon'dan geciyor zannederim. toplum olarak ve kisisel olarak hepimizin aynaya bakmasi lazim.

    i know it, you know it, everyone knows it, but nobody admits it.

    herhalde bunu soylemek istemissin. fakat su anda Irak'ta savas var, oraya biraz daha vakit ayirmistim son gunler. Ama sen Maxim dergisini konu islemissin. Ben de biraz bu arada ne var ne yok diye iyiki buraya ugramisim.

    Keep Up the Good Work!

    :)

    YanıtlaSil
  4. Mert, Erins'in dediklerinin bazilarina katiliyorum...Sorun bence kabullenememek ve ikiyuzlulukte...
    Bu Amerika'da da boyle, Turkiye'de de, dunyanin baska biryerinde de..
    Bu insanlar kendi durtulerini ortaya acikca koymaktan korkuyorlar ve yalan soylemenin, toplumdaki yerlerini arttiracagini dusunuyor olabilirler, ama belki de, haklilar..O kadar cok insan bu yalanlar icinde yasiyorki, gercek dusuncesini soyleyen insanlara nedense "wtf" bakisi uygulaniyor..
    (Bana oldugu icin soyluyorum).
    Sadece bekaret konusunu dusun turkiyede..sorsan butun kizlar bakire, hicbirseye dokunmamislar, erkek arkadaslariyla da 2 yil ciktiktan sonra hala daha sadece maksimum opusmeyle yetiniyorlar..Ve bu yalani soyledikleri kisiler en yakin arkadaslari..
    sence guven olabilir mi?

    YanıtlaSil
  5. @metin: tesekkurler, biliyorum dunyada daha ciddi sorunlar var ama icimden bu konuda yazmak geldi bugun, bloguna bloglines ile duzenli olarak bakiyorum ayrica amerikanturks grubundan da takip ediyorum :)

    @tugce: Gercek dusuncelerini soyleyen insanlara toplumun nasil baktigi o insanlarin cok da umurlarinda olmamali bence eger gonulden dogru seyi yaptiklarini dusunuyorlarsa. Tum sorun da burada yatiyor aslinda hayatimizda toplumun ve arkadaslarimizin bakisi bizim icin o kadar onemli yer tutuyor ki artik kendimizi yasamaktan cikiyoruz. Eger kendime gore dogrulari soyledigim icin yalniz kalicaksam bence kendime olan saygim icin bu fedakarliga deger.

    Bakirelik konusunun yazimla cok ilgisi yok ve bu cok kisisel bir konu ama bence bu tekrar toplum baskisi olayi; eger kendi icinde yanlis olduguna inaniyorsan sirf topluma uymak icin yapmamalisin, eger kendi icinde toplumun genelinden farkli degerleri paylasiyorsan da kendi istedigin gibi yasayabilmelisin, herkesin istedigi hayati baski gormeden yasama ozgurlugu olmasi gerektigine inaniyorum. Benim iki turlu dusuncede olan insanlara da saygim var ama saygi duymadigim ikisinin arasinda kalip durust olmayanlarda.

    Acikcasi toplumun da bu konuda bir ikiyuzlulugu var, neden toplumda kadinlar bir taraf secme baskisi hissediyor da erkekler istediklerini yapabiliyorlar hicbir tepki gormeden? Cifte standart. Sonra kizinizi nasil yetistirdiniz oluyor adi, halbuki bir iliskiyi yasayan bir tek kiz degil erkek de ayni iliskiyi yasiyor, hic oglunuzu nasil yetistirdiniz denmiyor... Cogu ergen erkek de bu mantikla buyudugu ve o yaslarda bu dusunce olgunluguna sahip olmadigi icin de evlenene dek ne yapsam yanima kar kalir dusuncesi tasiyor. Igneyi once kendime batirmak gerekirse bende yakin zamana dek benzer dusuncelerle buyudum. Eger turk toplumu kadinlarindan belli bir sekilde davranmasini bekliyorsa bu cifte standarti ortadan kaldirmali once. Inanin bende belli bir yasa kadar surekli kizlari kovalayan sonra da "evlenilecek" kiz arayan erkeklerden haz etmiyorum, bence onlar da adlarini koyamayanlardan. Ahah ama bazen ne oluyor biliyor musunuz, iki taraftan da adini koyamayanlar birbirlerini buluyorlar, ikisi de birbirlerini kandirdiklarini dusunerek. O zaman yuzumde tencere kapagini bulmus gulumsemesi beliriyor :)

    YanıtlaSil
  6. mertcim,yazinin bakirelikle alakasi olmadigini biliyorum zaten ama sadece bu salak ayagina yatan kizlar ve bunlardan haz alan, yada aldigini sanip aslinda kendini screw eden erkekleri dusununce aklima o konu geldi..Beynim onlari birbiriyle "relate" ettirdi kisacasi..ben de beynimden geceni yazdim buraya..
    Bazen diyorum, ben de boyle topluma mesaj icerikli yazilar yazmaliyim kendi blogumda diye ama, malesef her seferinde baska seyler yaziyorum..benim uslubum da o olsa gerek.. :)
    Ikiyuzluluk olayina gelince, postlarimdan birinde boyle o gece gittigim partide icimden ne gecmis ve ne yapmissam yazmistim, garip bir comment almistim.." bizim toplumumuzda hanim hanimcik kizlar begenilir Tugce Hanim, ben seni tanimam etmem ama boyle seyler uygun olmamis"falan filan diye..
    Bu arada, eger param olur da, CA ya gelirsem aricam seni, bana bir yer ayarlarsin artik :D

    YanıtlaSil
  7. Ben kizin salak gorunumune yattigini ya da oyle yapmasini ogutleyen birileri oldugunu sanmiyorum. Hatta bu salak gibi gorunme dusuncesinin akillarindan bile gectigini sanmiyorum. Bence olay cok daha basit: Sihirli Kelime. Evet, kizin o pozla -ki pozu gormus bulunuyorum- sihirli kelime kullanmaya pek ihtiyaci yok. Ama kiz "her sabah masturbasyon yaparim" deseydi ya da "masturbasyon tibbi acidan da saglikli" deseydi ya da masturbasyonun sozluk anlamini soyleseydi de amacina ulasacakti. Yani onemli olan o kelimeyi cumle icinde kullanmak. Resme bakan erkek -ya da kimi kadin- yeterince uyarilmis hisseder belki, ama bunu bu tur sozlerle suslemek cok daha etkili olur eminim (hatta seni de o kadar etkilemis ki... neyse, bu biraz ozele saldiri gibi kacacak).
    Gunluk hayatta da cogu kadin flort doneminde kullanir bu yontemi. En azindan benim kendimi ve etrafimdaki arkadaslarimi gozlemlemem sonucu bu cikiyor ortaya. Elbette ki bacaklarimi 160 derece acmiyorum (yapabilir miyim? belki 145-150 derece) ve kullandigim sihirli kelime de masturbasyon degil. Ama her kadin ilgi alanina giren erkek uzerinde kimi kelimeleri kullanir. Ornek: Dudak kelimesi gecen alakasiz bir cumle bile zayif dusmus bir erkegi sadece kadinin dudaklarini dusunur hale sokar. E siz benden daha iyi bilirsiniz, genc, saglikli bir erkek olarak. Ben sadece esim uzerinde test ettigim birkac sihirli kelimeyi biliyorum.

    YanıtlaSil
  8. ben o kelimeleri kızın söylediğini bile düşünmüyorum. yazılı metin altına 160 derece sermişler onu işte. yoksa hanım kızımıza sorarlar "yani bi tek erkeklerinkini anlamadın da kadınların niye mastürbasyon yaptığını biliyosun?" diye.


    komik. bence en temel yan etkisi her sarışın kadından dergi performansı bekleyen gençlerimiz üstünde oluyo. yani gerçekle kurgu arasındaki sınır kalkıyo. tüketilen şey porno değil kadınlar oluyo. yoksa ben o kızın lafına da karşı değilim, alıp okuyana da, editörüne de. yeter ki kurgu olduğunu herkes bilsin, gerçek hayatta kimse benim aniden 160 derece bacak açmamı beklemesin.

    zaten hiçbi kadın o kadar photoshop kullanamıyo günlük hayatta :)

    YanıtlaSil
  9. Bence bu ve bu gibi cümlelerin ne anlama geldiğini en az kadınlarda erkekler kadar iyi biliyor..Bunu yayınlamanın etikliği de aslında okuyanın kültürüne kalmış bir şey..Sende olduğu gibi bir yayıncılık hatası mı yoksa gerçeği mi yansıtıyor olgusunu düşünmende senin anlayışınla ilgili..Herkesin bu konuya bu şekilde yaklaşacağını düşünmüyorum..Yayıncılarda düşünmüyor olmalı ki bu tarz çalışmalar içindeler ama bana sorarsan bu tarz poz verebilen ve bu şekilde konuşabilen kişilerin yaptıkları san'at ancak bu dergiler çerçevesinde sınırlı kalacak kalitededir..Kalıyorda.Eğer tüm dünya tarafından tanınacak, çok meşhur olacak gibi hayalleri de varsa ki hatırlatırım bu tarz insanların modası sadece verdikleri açık pozların ya da söyledikleri aptal cümlelerin unutulmasına kadar geçerli..Daha açık santimetrekarelik pozlarla mutlaka ondan daha aptal bir şey söyleyen biri yine geçici olarak onu geçecektir..Bizde dünyanın bir kuralı olarak bunları sessizce seyredip duracağız ta ki arada senin gibi duyarlı insanların bir başka garip pozun olgusunu sorgulayana kadar.

    YanıtlaSil
  10. bu arada 160 derecenin bir anlami varmi acaba. neden 180 derece veya 120 derece degil?

    YanıtlaSil
  11. @tugce: herkes kendi tarzinda yaziyor tabi, ben de belki yazmamaliydim boyle bir yazi, yazi dilimde pek temiz degildi. Bunun disinda toplum baskisi tabi ki olucak, dedigim gibi herkes secimini kendi yapiyor ve secimlerinden utanmamali. Kaliforniya'ya gelmeye karar verirsen haber ver sana kalicak yer arariz.

    @mz: dedigin gibi etkiyi arttirmak icin belli anahtar kelimeleri kullanmak etkili olabiliyordur ne var ki bu da bir bakima pazarlama teknigi degil midir? Bunlari yakin oldugunuz bir erkege soylemek ile binlerce kisiye soylemek arasinda bir fark var bence. Bunun disinda yanilmiyorsam bu hanim kizimizin meslegi mankenlikti ve mankenligin profesyonel anlami kiyafetleri en guzel sekilde tasiyip tanitan kisi demektir ve boyle demecleri ben profesyonel bulmuyorum.

    @deryik: soylediginde haklisin aslinda sorunlardan biri de cogu genc bunlari ilk okudugunda bunlarin gercek oldugunu saniyor, cunku gercek olmadigini soyleyen hicbir sey yok, hicbir elestiri yok. Bu sebeple de bunlara genc tuketiciler tarafindan daha cok prim veriliyor ve bu kultur yayiliyor.

    @asortik krep: evet bu tur seylere prim vermiyor gercek sanat yayinlari allahtan ve her zaman unlu olmak icin bir adim ilerisini yapicak olanlar var, bu yasam tarzinin insanlara uzun sureli bir un ve mutluluk getirmedigi kesin.

    @metin: 160 derece aslinda sadece benim tahminimdi.

    YanıtlaSil
  12. Mert,yine harika bir yazı yazmışsın.Öyle güzel dillendirmişsin ki çoğu zaman dilime dolanan ve derdimi anlamayacağımı düşündüm konular.
    Verdiğin örnegin haricinde internette bırak görseli sadece yazılı metinlerde bile "tecavüzden" kadının zevk aldığı yazıyor.Okuyunca insanın aklını donduracak iddealar...
    Çocuk pornosu ki en son 17 aylık bir bebeğe yapıldığı söyleniyor.Türkiye çocuk fuhuşu konusunda tehlikeli bir noktada...Şimdi hangi aklı selim erkeğin sadece mastürbasyon yada başka bir tatmin için çocuklara uygulanan şiddet kasetlerini alabileceğine inanalım.
    Sen işin pazarlama mantığını çözmüşsün.Bırakınız yapsınlar,sen kafana göre takıl diyenler,yarın aşk yalan ,dünyanın çivisi çıkmış diye söylenmesinler.Yada birgün çocuklarının tecavüz olaynıda üzülmesinler nede olsa liberalizm.
    Biz üniversiteye giden okumuş insanlar,yetişmiş insan kaynağı olarak varolan herşeyden sorumluyuz.
    Korku ütopyalarına nede yatkınız.
    Ayrıca sekste gittikçe temposu arttırılması gereken bir şey gibi algılanıyor bu sistemde;sayıları artan figürler ,şiddet,son noktada hayvan pornosu olsa gerek.
    Türk erkeğine gelince aklındaki Madonna sendromundan kurtulması lazım yani kadını fahişe Madonna; seks için ,kutsal anne; evlilik için diyerek ikiye ayırmış.Evlenene kadar tam gaz gidenin evelenincede durulacağını sanmam.Sonunda mutsuz yada sahte evlilikler ortaya çıkıyor.
    Bir erkek dergisine abone olanların çoğunun sağlıklı düşünemediği kanısındayım.

    YanıtlaSil
  13. @kelebeginpullari: tesekkurler, seksin populer kulturdeki yeri arttikca bu tur sosyolojik bozukluklarin artmasindan endiseliyim bende. Egitimli insanlar olarak bende bu sorumlulugu hissediyorum. Erkek dergisine abonelik kismina gelince bu bir tek erkek dergileri degil, kadin dergilerinde de durum bu sekilde, bu dergilere abone olan insanlar illa ki saglikli dusunemiyor diyemem ama farkinda olmasalar bile onlari olumsuz etkiledigine inaniyorum belirli yonlerden.

    YanıtlaSil