11 Mart 2007

Zaman enerjisi ve bilinc

Bu sefer yazimda olabildigince ozgur dusunmeye calisacagim, biraz derin ve felsefi duzeyde konulara girebilirim ve hizli bir sekilde konudan konuya atlayabilirim o yuzden siki tutunun ve benimle birlikte dusunmeye calisin, kimsenin geride kalmasini istemem :)

Hadi baslayalim;

Oncelikle madde nedir? Madde bir enerji formudur oyle degil mi? Mesela benzini dusunun, sivi bir madde, bunu yakiyoruz ve enerjiye donusuyor, isik ve sicakliga donusuyor, arabamizda pistonlari iten bir enerjiye donusuyor vs...

Peki sonra butun bu donusumleri dusundum, biz hicbir maddeyi yok edebilir miyiz? Bir kagidi yaksak dumana donusur, sicakliga donusur, isiga donusur, karbondioksite donusur... Donusur de donusur ama hic bir sekilde o maddeyi ve enerjisini tam olarak yok edemeyiz degil mi? O halde hicbir enerjiyi sifirdan yaratamayiz, hicbir enerjiyi sifira indiremeyiz(yok edemeyiz) oyle degil mi?

Bundan sonra dogum ve olumu dusundum... Ben dogdum mu? Ben olucek miyim? Sadece sekil degistirmeyecek miyim? Peki ama bir eksiklik olmali bunda, cunku fiziksel olarak oldukten sonra birseyler kayboluyor... bilincim kayboluyor. Oldugumde beni gomduklerinde vucudum fiziksel olarak curuyecek, toprak olucak, o topraktan belki cicekler acicak o cicegi bir hayvan yiyecek sonra o hayvani baska bir insan yiyecek ve o insan proteinle sperm veya yumurta ureticek sonra da bu yeni bir hayatin dogmasina sebep vericek ve "dogum" dedigimiz olay gerceklesecek degil mi? Bu donguyu zaten bilim de soyluyor bize ama iste bu kadar donusumden sonra yok olan bir sey var, yeniden dogum gerceklesse bile bilinc, simdiye dek ogrendigim hersey, sifirlaniyor!

Peki hicbir enerjinin yok edilemeyecegini biliyoruz, sadece sekil/bicim degistirebiliyor enerji degil mi? Ve benim beynim de bilincimi olusturmak icin bir suru enerji harciyor, yedigim besinler beynimde dusunmemi saglayacak, noronlar arasi iletisimi saglayacak bir enerjiye donusuyor degil mi? O halde bu "bilinc enerjisi"ne ne oluyor? Fiziksel olarak oldugumde o neye donusuyor? Bu soruyu aklimizin bir kosesine yazalim, tekrar donucez.

Bundan sonra zaman kavramini dusundum... Ilk caglardan beri insanlar neden zaman kavramini dusunmusler? Cunku cevrelerinde birseylerin dogdugunu ve oldugunu gozlemlemisler ve sonra vucutlarinin sekil degistirdigini farketmisler ve bu surece zaman adini vermisler. Peki simdi bilim bize dogum ve olumunde aslinda sadece bir donusumden ibaret oldugunu kanitladigina gore gecmisteki "zaman tanimlamasi" modern dunya icin biraz eksik kalmiyor mu?

Din de bilim de kendi yontemleri ile bize evrenin yaratilisini aciklamaya calisir, ilk ani tarif etmeye calisirlar. Peki ben soyle bir soru sorsam... Neden bir ilk ve bir son olmak zorunda? Cunku bu kafanizdaki zaman kavramina ters degil mi? Herseyin bir ilki olmak zorunda ve bir sonu. Peki o halde kafamizdaki zaman kavramini biraz daha inceleyelim.

Zaman nedir? Etrafimizda gordugumuz (ve gormedigimiz) hersey bir enerjiyse zaman nedir? Neden o da bir enerji olmasin? Soyle dusunun tecrube nedir? Zaman enerjisinin potansiyeli degil midir? Siz belli bir sure sonunda daha fazla bilgi ve gozlem edinirsiniz buna da tecrube dersiniz.

Peki hicbir enerjinin sifirdan yaratilamayacagini ve yok edilemiyecegini gozlemlediysek neden zamanin (bir enerjinin) bir baslangici ve sonu oldugunu dusunuyoruz? Neden bir baslangic ve sona inaniyoruz?

Peki butun enerjilerin surekli bir donusum icinde olduguna inaniyoruz degil mi? Eger zaman da bir enerjiyse onun da surekli bir donusum icinde olmasi gerekmez mi? Zaman bitmez veya baslamaz, zaman baska bir enerjiye donusebilir sadece o halde.

Peki son olarak ilk basta sordugumuz soruya geri donelim, fiziksel olumde bilincimize ne oluyor? Bilinc nedir? Heh tekrar basa donersek neden bilincimizi de bir enerji olarak gormeyelim? Maddesel bir enerji degil, farkli turde bir enerji, dunya uzerinde bile yuzlerce enerji cesidi var, bilincimizin de bunlardan biri oldugunu dusunmek cok da sacma olmaz degil mi?

Tamam son bombama geliyorum... Bilincimizde hep zaman kavrami vardir degil mi? Zaman kavrami olmamasini bilincimiz kabul edemez. Peki ya bilincimiz zamanla ayni cesitte bir enerjiyse? Peki ya biz oldugumuzde bilincimiz zaman enerjisine donusuyor ve sonra yeni dogan bir bebekte sifirdan tekrar bilince donusuyorsa? Bu zaman enerjisinin de diger enerjiler gibi surekli donusum halinde oldugunu da gostermez mi?

Hah bu kadar ozgur dusunce yeter sanirim bi gunluk, lutfen bu yazdiklarimi dininize ya da baska birseye hakaret gibi gormeyin, yalnizca dusunuyordum. Yarin benim dogumgunum de o yuzden zaman kavramina takmis durumdayim bugunlerde. Iyi ki dogmusum :)

10 yorum:

  1. dogum gunun kutlu olsun mert :)

    YanıtlaSil
  2. zamandan kaçamıyoruz, kaçamadığımız kadar güçlü ve alacalı oluyor bilincimiz de, sırf bu yüzden. ne olmuş olduğumuz ya da ne olacağımızın çok önemi yok aslında. durmayana karşı durabilen sadece bu "an" çünkü ve en değerli olan. sadece gözlerin bu harfler üstünde dolaşan ve beynine doğru kıvrılarak giden tebessümler. zamanı düşünmek güzel de, çok düşünme. düşünerek kaçırma onu. narin bir çiçektir zaman, hep sabah serinliğindeki kokusuyla dolsun için. doğumgünün kutlu olsun.:)

    YanıtlaSil
  3. bilincimizi bence aktarıyoruz, kaybolmuyor.. insanlar bildiklerini, öğrendiklerini paylaşıyorlar, ilerleme kaydediyorlar.. ama zaman, işte o değişken ve ellerden akıp giden.. tutmaya çalışmak yerine belki de ruhunu içine salmak daha iyidir..
    doğum günün kutlu olsun, deliler gibi istedigin bir hayalin de gerçek olsun..

    YanıtlaSil
  4. Dogum günün kutlu olsun:-)

    Hem neden "bugünlük bu kadar özgür düşünce yeter "dedin?Sadece düşünüyorsun.Hem bunları düşünüyorsan "daha özgür" düşüncelerin oldugunu düşünürüm bende:)
    Tamda diploma projemin konusu ile ilgili araştırma yaparken okudum yazını 3D;Değişim,Dinamik,Dönüşüm.
    Evren sonsuz ise başlangıcı ve sonu olmayan yani buda bizim aklımızın sınırları dışında kalıyor.Belkide enerjimiz bunu algılamaya yetmiyor:)
    Böyle felsefik konuşmalar yaparken,herşeye pragmatiklik yanından yaklaştıgını bildiğimiz bir arkadaşımız,asıl bu felsefik düşünceler hayatı karmaşıklaştırıyor,hayat gayet basit aslında diye serzenişte bulundu.Baya eleştiri alsada söylediklerini hep hatırlarım.

    YanıtlaSil
  5. dogumgunun kuthLu oLsuuun.
    Nice seneLere Mert! ;)

    ~Serra

    YanıtlaSil
  6. Mert,
    Oncelikle dogumgunun kutlu olsun. Zaman konusunda da firsatin olursa Paul Davies'in kitaplarini okumani tavsiye ederim. Gecen hafta arrow of time uzerine bir konusmasini dinledim ve ozellikle bir fizikci olarak ilginc aciklamalari var.

    YanıtlaSil
  7. giderek insanların bilincinin yükseldiğini, bu zihinsel aktivitenin sonucu olarak hayatı daha yaşanılır kılan yeniliklerin, imkânların son dönemde daha da attığını düşünürsek; belki de insan olarak, ölünce insanlığa bırakacağımız en büyük miras; beynimizi kullanarak elden geldiğince çok geliştirdiğimiz-yükselttiğimiz bilincimiz.

    beden toprak olup, dönüşerek fayda sağlama zincirine katılırken; elektriksel aktivitelerle çalışan beynimizin biriktirdiği bilgi, tecrübe, yani yaşanmışlıklarımız da niçin ortak bir havuzda toplanır gibi bir yerlerde kaydedilip saklanıyor olmasın.

    Sonraki nesiller gerek genleriyle gerekse yaşamları sırasında içinde bulundukları şartlar-kapasiteleri ölçüsünde zihinlerinin alabileceği etkilerle; bu, insan topluluğunun ortak kayıtlarından istifade edebilir.

    ne kadar iyi kaliteli bir hayat yaşayabilirsek; insanlığa katkımız da o kadar anlamlı olacaktır.

    zamansa, sadece bizim icadımız olan bir detaydan başka birşey değil. ne geşmişi hatırlarken ne de gelecek hayalleri kurarken şimdiyi yaşamıyoruz. oysa sadece şimdi var. önemli olan da şimdiyi farkında olarak yaşayabilmek...

    doğum günün kutlu olsun. tutkuyla peşinden gittiğin düşüncelerini gerçekleştirebileceğin, eğlenceli bir yıl olmasını diliyorum, senin için.

    (hem kendin hem de blog ziyaretçilerin için zihinsel süreçlerini-düşüncelerini böyle yazarak anlamlandırmaya-düzenlemeye gitmen iyi olmuş. hem okuması keyifli hem de içerik oldukça yararlı.)

    YanıtlaSil
  8. Güzel yazmis-düsünmüssün. Dinle ne alakasi var anlamadim ama :).. O kültürel yani.

    Tanimlamaya acik olanlar: Bilinc nedir? Yeni hayata aktarilabilecegi düsüncesi ilginc ama pek inandirici degil. Tam bilinc aktarimindan bahsediyorum, bilgi degil.
    Zaman nedir? Baslangic ve son göreceli zamanda INSAN icin.. O ve madde dogru oranti gitmeyebilir her zaman. Hamgi zamandan bahsediyoruz? Teki uzaya giden ikizleri hatirlarsin.

    Maddenin ve enerjisinin dönüsümünü zaten su an biliyoruz. Bir o pek net degil mi?

    Eger cok icine dalmaktan korkmazsan (dr.fizikci kuzenin kitaplari ve konusmalari ile ben kafayi yemeye basladigimi düsünüyordum, cünkü insan beyni cidden algilayamiyor herseyi ve konu o kadar da ilginc ki!)
    arkadaslarin da tavsiye ettigi gibi Fizik üzerinden zaman kavramini oku. Izafiyet derinine dalarsan seni apneye zorluyor.
    Zamanla basla digerlerini daha farkli göreceksin.

    YanıtlaSil
  9. Mutlu yıllar Mert!

    Zamanı nasil degerlendirdigimiz onemli. Gunleri sadece geciriyor muyuz yoksa gunler gecerken, hayattan guzel seyler toplayabiliyor muyuz? Bu acidan sana imrendigim zamanlar oluyor, sen hayattaki guzellikleri erken toplamayı fark edenlerdensin.

    YanıtlaSil
  10. @tugce: cok tesekkurler :)

    @eternalsunshine: evet haklisin icinde yasadigimiz an cok onemli (tabi ki bu yarin ya da dun yokmus gibi demek degil) Sanirim zamani yakalayabilmenin en iyi yolu onu anlayabilmek, o anin degerini bilebilmek :) Dogumgunumu kutladiginiz icin cok tesekkur ederim :)

    @budala peri: cok tesekkurler. Bilinc meselesine gelince, su anda bilinci aktarabilmenin tek yolu sozlu egitim ve yazi ile gerceklesebiliyor (ve tabi ki bunu kitlelere yayan internet) Bu bakimdan bilinci yayabiliyoruz ama benim demek istedigim, ben fiziksel olarak oldugumde beynimdeki o enerji kayboluyor... Onun nereye gittigini anlamaya calisiyorum iste :)

    @kelebeginpullari: cok tesekkurler :) Evren'in sonsuzlugunu kabul etsem de beynimizi gelistirebilecegimizi dusunuyorum, bu sebeple neden bir gun anlayabilecek kapasiteye erismeyelim :) Arkadasin bir bakima hakli, zoru secenlerin isi hic bir zaman kolay olmaz ;)

    @serra yilmaz: cok tesekkur ederim serra :)

    @ycurl: cok tesekkurler, kitap aklimda bulunsun vakit bulur bulmaz okurum :) Simdi hakkinda biraz arastirma yaptim internette, bir iki makalesini ve soylesisini okudum, gercekten ilginc birine benziyor :)

    @lyn: ortak bilinc havuzu gercekten ilginc bir dusunce... Ben de ilk baslarda soyle soruyordum kendime, bilinc dna yoluyla aktarilabiliyor mu? Cevabi sanirim hem evet hem de hayir. Soyle ki bilincin kapasitesi aktarilabiliyor sanirim. Ornek vermem gerekirse dogdugumuzda bos bir kavanoz oldugumuzu dusunun, yasadikca bu kavozu bilgilerle dolduruyoruz. Sonra bir cocuk dogurdugumuzda ise ortaya bir kavanoz daha cikiyor ama kapasitesi belki biraz daha fazla (ilk basta ici hala bos tabi)... Ilk cag insanlarinin ogrenme kapasitesi ile bizim ogrenme kapasitemizi karsilastirirsak sanirim bu daha net anlasilabilir. Zaman ise sadece ani yasiyoruz ama sormak istedigim eger bilinc olmasaydi zaman olur muydu?Ya da soyle ozetleyeyim, eger evrende hicbir madde bulunmasaydi ve sadece simsiyah bir bosluk olsaydi, zaman kavrami olur muydu? Iste bu sebeple bana gore zaman kavrami ilk madde ile basladi ve son madde yok oluncaya dek de devam edecek. Su ana dek sifirdan bir madde yaratilamadigi ve bir madde yokedilemedigi icin elimizdeki bilgiler isiginda zamanin basi ve sonu yoktur diyebiliriz sanirim.

    @b5: tesekkurler. Dinle alakasi yazimda bir baslangic ve son olmadigini dusundugumu soyledigim icin bazi insanlar bunu dinlerine aykiri bulup alinabilirler diye dedim. Bilincin yeni hayata aktarilacagini savunmadim aslinda sadece "bilincimizin zamanin bir uzantisi" oldugunu dusundum. Bir sonraki yazimda daha iyi anlaticam.

    @faik murat: cok tesekkur ederim Faik bey :)

    YanıtlaSil