9 Ocak 2007

Vikipedia - Eksisozluk isbirligi?

Sanirim Wikipedia'yi cogunuz duymustur, surekli guncellenen acik kaynakli bir internet ansiklopedisi olarak tanimlayabiliriz sanirim Wikipedia'yi. Benim cok sik kullandigim kaynaklardan biridir. Wikipedia dunyanin neredeyse butun dillerinde kaynak sunmaktadir ama ne yazik ki turkce makale sayisi oldukca yetersizdir. Wikipedia'da su an itibariyla toplamda 1,573,094 ingilizce makale bulunmaktadir ne var ki turkce makale sayisi yalnizca 42,737'dir.

Turkiye'de ayni olmasa bile benzer sayilabilecek bir uygulama Eksisozluk sitesidir. Eksisozluk'te su an itibariyle toplam 1,229,354 baslik bulunmaktadir. Bu Wikipedia'da ki ingilizce baslik sayisina oldukca yakin bir rakam degil mi?

Peki Wikipedia ile Eksisozluk arasindaki fark nedir? Oncelikle bir uslup farki vardir, Wikipedia'da girilen yazilarin hepsi "ansiklopedi dili" ile bilgi vermek amacli ve "objektif" (en azindan objektif olmasi gereken) yazilardir. Eksisozluk'te girilen basliklar ise genelde esprili bir anlayisla yazilir ve daha cok kisisel fikir/deneyim ve gozlemlere dayanan yazilardir. Ne var ki bilgi verici ozelligi hala mevcuttur cunku bilgi dedigimiz sey bir bakima insanligin yaptigi gozlemlere dayanan bir olgudur.

Bunun disinda Eksisozluk'te acilan makalelerin cogunlugunun "duygusal" gozlemlere dayali oldugunu soyleyebilirim. Ornek vermek gerekirse Eksisozlukten "kisi basina dusen yalnizlik" makalesi verilebilir. Bu makale elbette Vikipedia'da yayinlamaya uygun bir makale degildir cunku tamamiyle duygusal gozlemlere dayalidir. Ne var ki bir cok baska Eksisozluk basliginda bilgi verici icerikler de bulunmaktadir. Sonucta ortada bir bilgi paylasimi soz konusu ama farkli formatlarda.

Peki soyle birsey hayal edin; Eksisozluk'te yeni bir baslik acarken eger girdigimiz baslik "Vikipedia formatina uygun olabilir" bir baslik ise (duygusal ve kisisel gozlemler yaninda genel bir bilgi de icerebilecek bir basliksa, ornegin "istanbul" basligi altinda duygusal ve kisisel gozlemlerimizden de bahsedebilir, sehrin genel yapisi ve tarihi, nufusu vb. gibi alanlarda da bilgi girebiliriz) Eksisozluk yazarlarina bir secenek sunsa "Vikipedia kismi da ac" gibi uygun basliklar icin. Bu Vikipedia kisminda duygusal ve kisisel olmayan bilgiler toplansa daha formal bir dil ile ve bu basliga her eksisozluk yazarinin objektif bilgi ekleme ve degistirme imkani olsa aynen Vikipedia'da oldugu gibi mesela. Sirf bu Vikipedia bolumu icin ayri bir moderator bulundursalar ve bu moderator butun Vikipedia formatli basliklari kontrol etmekle yukumlu olsa... Eksisozlukte bir basliga gittiginizde eger basligin Vikipedia kismi mevcutsa ilk olarak en tepede genel Vikipedia formatli bilgisi gozukse (veya baglantisi verilse) altinda da her zaman ki o konu hakkinda yazarlarin duygusal ve kisisel gozlemlerini de iceren yazilar yer alsa. Bu Vikipedia basliklari onaylandiktan sonra otomatik olarak turkce Vikipedia sitesine girilse... Bir anda Vikipedia'da ki turkce kaynak sayisi artmaz mi?

Peki Eksisozluk sitesi neden boyle bir isbirligi yapmak istesin ki? Oncelikli olarak hem Wikipedia hem de Eksisozluk kullanici icerigi ile buyuyen yapilar. Ne var ki Wikipedia'nin tum dunya dillerinde sunulmasi ve genel olarak bilgi konusunda "daha guvenilir" olmasi sebebiyle Eksisozluk'e oranla cok daha hizli buyuyen bir servis. Wikipedia'ya yapilan bagislar su an itibariyle $906,470.53 gibi bir rakama tekabul ediyor, ayni bagis kampanyasini Eksisozluk acsa bu kadar basarili olacagini sanmiyorum. Bu kadar cok bagisin yapilmasi da Wikipedia komunitesinin gucunu gosteriyor sanirim. Wikipedia "Wikimedia Foundation" adinda kar amaci gutmeyen bir kurulusa ait, ne var ki Eksisozluk'un Sedat Kapanoglu ve Murat Arslan'a ait oldugunu ve aldigi reklamlar ile gelir elde ettigini dusunuyorum. Wikipedia'nin amaci tum dunyadan erisilebilen bedava bir bilgi ansiklopedisi yaratmak ve icinde hic bir reklam barindirmiyor. Her ne kadar icindeki her bilginin dogrulugu tartismaya acik olsa da Wikipedia takiminin objektifligi ve dogrulugu yakalamak icin gerekli onlemleri aldigini ve bu konuda samimi ve ciddi olarak caba sarfettigini dusunuyorum. Wikipedia'nin gun gectikce daha da gelisecegini ve dijital bilgi platformunda yakin zamanda cok guvenilir bir yere ulasacagini ongoruyorum. Iste butun bu sebeplerden oturu Eksisozluk'un bu gelisen dijital bilgi bankasina turkce kaynak konusunda yardim etmesi gerekli bence. Eksisozluk yapacagi ekstra birkac kodlama ile bu gelecegin dijital bilgi bankasinda ki turkce kaynak eksikligini onemli bir oranda giderebilir bence. Eksisozluk bu hamle ile hicbir ekstra gelir elde etmez belki ama dijital bilgi caginda turkce kaynaklarin gelisimine buyuk bir katki saglayabilir.

Baglantilar:
Wikipedia
Vikipedia (Wikipedia turkce bolumu)
Eksisozluk
Wikipedia'da Eksisozluk hakkinda yazilan makale
Eksisozluk'de Wikipedia hakkinda yazilan yazilar

4 yorum:

  1. Mert, şimdi senin yüzünden gidip üye oldum :)) Bütün eksikliği tek başıma giderecek değilim ama Fethiye kısmına elimden geldiğince yardımcı olacağım :))
    Hatta Demirköy, İğneada, Büyükçekmece ve Trakya kısmına da ..

    YanıtlaSil
  2. Cok tesekkurler Asortik, ilgin ve emegin icin simdiden. Umarim dijital ortamda artik duzgun bilgi depolamayi basaran bir toplum oluruz.

    YanıtlaSil
  3. selam mert gayet güzel yazmışsın ama şimdi ekşisözlükte yeni kodlamalarla sitenin yapısını şeklini işleyişini değiştirmektense ekşi sözlük üyeleri direk olarak vikipedia yazarı haline getirilse daha kolay olmaz mı ??zaten eksisözlükte açılan ansiklopediye alınabilecek başlık sayısı %1 i bulmaz tahminimce
    şimdi eksisözlüğü açtım ve soldaki başlıklara baktm ilk gözüme çarpan
    ''emenemde menemen yemek ne menem'' oldu
    yani bunların vikipedia için bi değeri olduğunu sanmıyorum
    ansiklopediye girilebilecek başlıklara bile yazılan yazıların cok cok az bi kısmı objektif yazılar içeriyor.
    haklı olduğun kısım eksisözlükte bi çok kullanıcının bir ansiklopediye yazacak bilgi birikimine sahip olduğudur.bunun dışında bir işbirliği bence gereksizdir..

    Mehmet ender

    YanıtlaSil
  4. Merhaba Mehmet,
    Yazimi okuyup yorumunu biraktigin icin tesekkur ederim, oncelikle bu bahsettigim kodlama sitenin isleyisini aslinda pek degistirmiyecek sadece vikipedia girisi icin bir link vericek ve vikipedia girisini ilk baslikta gostericek. Sonradan dusundugumde zaten eksisozlukte bu is icin moderator bulundurmalarina bile gerek yok cunku zaten vikipedia'ya gonderilen her yazi inceleniyor onlarin kendi moderatorleri tarafindan. Eksisozluk hic yapmasa bile basligin ismi ile vikipedia basliklarini karsilastirir ve ayni baslik var ise vikipedia baglantisini verir basligin yoksa ise vikipedianin yeni baslik yarat kismina bir baglanti sunar.

    Eksisozluk ile vikipedia'ya aktarilabilecek baslik sayisi dedigin gibi az olsa bile eksi sozlukteki basliklarin %1'i biri bile su an cok yetersiz olan turkce kaynak kismini oldukca zenginlestirecektir. Bunun disinda bu isbirligi ile asil olarak genc turk internet kullanicilarinin "vikipedia farkindaligi" arttirilmis olacaktir.

    Neden eksisozluk yazari gidip Vikipedia'ya uye olmasin diyosan biz turklerin garip bir piyasa mantigi vardir, ornek vermek gerekirse cok onemli bir toplanti vardir bir arkadasini cagirirsin onemini anlatirsin "gik der" en sonunda "abi cok guzel kizlar da olucak toplantida" dersin bir anda "neden bastan soylemedin!" der. Bu bakis acisiyla eksisozluk gozlem/bilgi paylasiminin bir bakima "piyasa" mekani. Bu kotu birsey degil elbette ama Vikipedia gibi acik kaynak bilgi paylasimina da destek verirse daha iyi olur bence. Boylelikle biraz da piyasa/eglencesine eksisozluge giren yazarlarin da dikkatini cekebilir acik kaynak bilgi ve "su basligin Vikipedia girisini ben yaptim baak" seklinde hava da atabilirler birbirlerine :P

    Hadi hicbirine yanasmadilar bari anasayfalarinda bir reklamini koysunlar Vikipedia'nin (bunu da destekleyin diye) bu bile olumlu bir adim olucaktir. Sonucta kendi sitelerinden Vikipedia'ya gidecek ziyaretci Eksisozluk icin bir kayip olmayacaktir cunku farkli kulvarlarda ilerleyen siteler ikisi.

    Bu saydigim sebeplerden dolayi bence isbirliginin gerekliligi var.

    YanıtlaSil