7 Eylül 2006

SirketlesME

Muhendislik yonetimi okumadan once sirketlerin finansal performanslarini gostermek icin kullandiklari ekonomik raporlardan bihaberdim. Bu raporlar genellikle sirket hissedarlarini, kreditorleri, stoklarla ilgilenebilecek muhtemel hissedarlari ve tabi ki devleti bilgilendirmek icin kullaniliyor.

Bu raporlar hakkinda detaylari ogrendikce aslinda ne kadar esnek olduklarini farkettim. Elbette bu raporlar icin belli standartlar var ama amaci bu raporlari oldugundan guzel gostermek isteyen biri bunu iyi bir muhasebeci yardimiyla ve biraz da hileyle cok rahat yapabilir. Bunu yapmak istemelerinin en buyuk nedeni de daha az vergi odemek ve sirketin kotu giden gidisatini hissedarlara veya kreditorlere yansitmamak. Bir sirket borsada ne kadar hizli buyuyorsa inanin dususu de o kadar hizli olabiliyor, bu yuzden bu tur seylere sikca rastlanabiliyor. Bunu engellemek icin bagimsiz, sirket raporlarini izleyen sirketler var ama bazen bu sirketlerin bagimsizligi da para ile satin alinabiliyor. Hatta bazen sirket yoneticisi sirketin kotu gidisatini onceden farkedip, hicbir sey yokmus gibi raporlar uzerinde ufak oynamalar yapiyor, sirketin yonetim kurulundan ayrilip basina deneyimsiz birini getiriyor ozellikle (tipki batmadan once bir gemiyi ilk terkeden kaptan gibi) sonra hilekarlik ortaya cikinca da suclusu tabi ki son 6 ayda anlamadigi onca seye imza atmis deneyimsiz yonetici oluyor, muhtemelen hapse girende. Bunun disinda baticagi kesinlesmis bir sirkete her gun mesai veren onca calisanin aptal yerine koyulmasi da cabasi.

Muhendislik ise bence daha masum, belirli standartlar var ve bunlara gore isliyor isler. Daha kontrol altinda bir meslek her ne kadar cok rekabet olsa da. Muhendisler hic boyle hileleri dusunmedikleri icin belki de bazilari tarafindan saf, kafasi sadece matematik ve fizige calisan insanlar olarak goruluyor... Kimseyi "opmeden", kimseyi aptal yerine koymadan is yapabilmek mumkun olmali, seffaf bir yapi icinde sirket yonetebilmek mumkun olmali. Bazen bunca hileye dolana harcanan zaman ve enerji sirketin esas yaptigi ise odaklanmasina harcansaydi diyorum, belki o zaman batan bunca sirket batmaz, bircok kisi issiz kalmazdi diye dusunuyorum. Tabi hala biraz idealist muhendis kafasiyla dusunuyor olabilirim, belki "para dunyasi"nin icine girdigimde "ah demek boyle yuruyomus bu isler" derim ama nedense bunu da demek istemiyorum...

Kategori: genel_

9 yorum:

  1. Ben severim mühendisleri. Bak sevgilim mühendis ne kadar mutluyuz. Saf değilde düzgün insan diye tarif etmek daha yerinde olur.
    Evet şımarabilirsin:)

    YanıtlaSil
  2. Lisedeki bütün zeki sınıf arkadaşlarım mühendis oldu ama ben gidip bir borsacıyla evlendim :))
    O mu..O çok zeki !

    YanıtlaSil
  3. Yavaş yavaş gözün açılmağa başladı.
    Yaşamın içine biraz daha dalınca daha farklı şeylerde göreceksin.Şirket yönetimi ile devlet yönetiminin ne demek olduğunu , ana amacın yaptığını satmak olduğunu anlayacaksın.
    Şirketler zaman zaman manüpülasyona ihtiyaç duyabilirler bunu tehlikesizce yapmak için zeki ve iyi yönetmenlere ihtiyaç duyarlar. Ciddi şirketler yönetimlerinde mutlaka deneyimli ve iyi yetişmiş hukuk müşavirleri ve mali müşavirleri bulundurular.
    Benim hukuk müşaviri olarak yaptığım bu, yani evin geçimi ve senin okul ücretlerin buradan sağlanıyor. Bunu anlamana sevindim danası anladı ama bir mucize olsa da anası da anlasa ne iyi olurdu!.. Şaka bir yana bazen çocuklarımı neden hukuk eğitimine yönlerdimedim diye düşünürüm .İyi bir hukukçu alt yapısı varsa ve lisan bilirse özellikle Avrupa Topluluğu entegrasyonu aşamasında çok ciddi servet kazanabilir. Ancak hukukçular genelde hukukcu olarak kalırlar zira gördükleri eğitim onları statükocu yapar. Bu yüzden de şirket yönetiminde riziko alamazlar ve başarılı olamazlar. Aynı şekilde mühendislerde genel olarak eğer yönetim bilimi ile tanışmamışlarsa temel muhasebe , işletme ve hukuk nosyonu edinmemişlerse şantiyeden öte gidemezler. Şeffaf olmak (veya duru9 ve düzgün/ dürüst olmak ayrı kavramlardır. Ancak aldıkları eğitim gereği iyi bir gözlemci oldukları kuşkusuzdur. Formasyonları gereği onların da Şirketlerde yönetici olarak daha başarılı oldukları söylenemez. Bu pazar bu yüzden kabul edin veya etmeyin genelde pek çok ülkede ekonomi eğitimi gören ve pazarlamadan gelenlere kalır.
    Yorumum amacını aşacak derecede uzadı. Ben de mühendisleri severim. Şirketlerde sohbete değer bulduğum arkadaşlarım genelde mühendis kökenlidir. Sana gene bir mühendis fıkrası anlatarak bitireyim.
    " Bir iş adamı , bir rahip ve bir mühendis arkadaş olmuşlar her hafta birlikte golf oynarlarmış. O hafta da golf kulübüne gitmişler ama sahada 3-4 kişi oynamakta imiş ancak o kadar yavaş oynuyorlarmış ki kendi saatlerine tecvüz uzayınca yöneticiyi çağırıp tartışmaya başlamışlar sahadakileri çıkarın demişler. Yönetici efendim bu baylar körler derneğinden gelenler dernek çok rica etti kırıp gönderimiyoruz biraz sabredin deyince iş adamı körlerin golf oynama arzuları ve yaşama bağlılklarından çok etkilenerek ben şirkette ve ticaret odasında toplantı yaparak
    körler için ne gibi sosyal projeleri hayata geçirebileceğimizi araştırcağım demiş, rahip ben bu hafta sonu vaazımı körler derneği için vereceğim demiş, konuşma sırası gelen mühendis " iyi de bu adamlar niye gece oynamazlar" demiş.
    Hoşçakal,baban.

    YanıtlaSil
  4. Bu yorum babanin yazdiklarina:
    Keske cocuklarinizdan birini en azindan hukuka yonlendirseydiniz, sizin Avrupa Birligi'ne entegrasyon sirasinda olabilir dedikleriniz aslinda su anda gercek olmus durumda: Gecen senenin Turkiye vergi rekortmenlerine bakarsaniz Umit Herguner'i gorursunuz 1,700,000 YTL gibi bir vergi ile. Kendisi Herguner Bilgen Ozeke'nin ortaklarindandir. Gerci Hulya Avsar da girmistir bu listeye ne olmus ki diyebilirsiniz, ama yine de bir sahis icin iyi kazanc.

    YanıtlaSil
  5. Merhaba,
    Bende olaya bir işletmeci gözü ile bakmak istiyorum.Hatta yeni mezun bir işletmeci!Malesef bizler okul sıralarındayken hocalarımız anlatmaya başladı bahsettiğin konuları.pek çoğu şirketlerde sanışmanlık yaptıkları için "kişi kendinden bilir işi" hesabıydı sanırım.o kadar çok hile ve oyun dönüyordu ki bizimde başımız dönmüştü anlatılanlardan.Bizlerde yabancı dil ve pek çok kurslarla kendimizi geliştirmeye çalışırken aslında "iyi görünümlü şirketlerde" işe girmenin yeni mezun olarak neden zor olduğunuda kavradık.İşletmecilerden yeni mezun demek henüz işin dalaveresini öğrenememiş kişi demekmiş :) Gün geçtikçe bunu daha iyi anlıyorum.Bizim gördüğümüz derslerin üstüne birde işi hile kısmını içeren dersler koymaları lazımmış çünkü piyasada istenen buymuş.Herkes bana muhasebe stajı yapıp muhasebeci olmamı önerdi,ne güzel işin inceliklerini öğrenip paraya para demezmişim!Nasıl mantıktır bilmiyorum ama dediklerinede katılıyorum..

    Gülden

    YanıtlaSil
  6. Mertt,

    bir de isin diger yani var: Bu hile olaylarindaki en buyuk davalardan biri olan Enron'dan sonra denetim sirketlerinin de kar orani oldukca artti, artik denetimler cok daha yogun bir sekilde yapildigi icin boyle seyler daha az oluyor (ama hala hic olmuyor diyemiyoruz malesef:/ )

    herkes profosyonel calissa en guzeli olacak senin de dedigin gibi.

    Bir de son olarak babanin yorumuyla ilgili bir sey: AB entegrasyon surecinde keske yonetimdekiler de sizin kadar duyarli olsa ve genclere (ozellikle bu vb alanda yetismis olanlara) yer verse:( malesef hala ayni tas ayni hamam:(

    YanıtlaSil
  7. Muhendislerin daha saf olmasi sanirim daha teknik alanda kalmalarindan kaynakli. Ama artik pek cok buyuk sirket konusunda uzman muhendis almayi tercih ediyor pek cok alanda. GE'ye kimya muhendisi olarak girip su anda GE Finansta calisan, kimya muhendisligi okuyup Dunya Bankasinda portfoy yoneticiligi yapan tanidiklarim var. Zaten muhendislik egitimi bence daha pratik ve akilci cozumler uretmeni saglayan bir yol sadece. Yani tamamiyle teknik bir alanda da calisabilirsin istersen finans alanina da gecebilirsin. Uzmanligin yanisira artik pek cok alan 'interdisciplinary' oluyor. Mesela kimya muhendisi egitimi gorup uzerine avukatlik egitimi alan (Amerika'da hukuk egitimi icin bildigin uzere lisans egitimin olmasi gerek) ve kimya sektorunde patent yasalariyla ugrasan bildigim kisilerde var. Belki cok spesifik alan ama o yasalarla ugrasirken muhendislik temelini de kullanmasi gerekli zaten.
    Ha bu arada Burcu'nin dedigi gibi Enron'dan sonra sirketlerin finans ve IT kisimlarina ciddi bir audit zorunlulugu getirildi.

    YanıtlaSil
  8. ben de,bir mimar olarak, en az senin kadar bihaberdim bu raporlardan ta ki televizyonda enron belgeselini azim acik izleyene kadar.ama ycurl un dedigi gibi bu olaydan sonra ciddi duzenlemeler getirmis olduklarina eminim. bu arada,yolsuzluklardan konu acilmisken, uzun zamandir konusamiyoruz, bu haftasonu babamin arabasinin calindigini soylemislermiydi sana.

    YanıtlaSil
  9. @meltem sozer: Eheh mutlulugunun sebebi muhendis sevgilinmis demek ;) simardim bile :)

    @asortik krep: hangi meslek dalindan kimin basarili olacagi hic belli olmuyor, elbette ki diger mesleklerden de cok zeki insanlar vardir, sansli bir borsaciymis ;)

    @babama: eheh ozlemisim babacim yorumlarini, tesekkur ederim. Hukuk egitimi gorebilirdim aslinda ama senin insan iliskilerin benden daha iyi sanirim, ben daha cok yalniz kalip kosemde calismayi kendi yaraticiligimla birsey yapmayi daha cok seviyorum sanirim, bu bakimdan muhendislik tam olmasa bile bana daha yatkin. Bir de yavas yavas sanirim muhendislerin yonetici olacaklari gunler yaklasiyor cunku teknoloji sektoru cok hizli buyuyor ve bu sektoru anlayacak, gelecegi ongorebilecek yoneticiler secmeleri gerekiyor sirketlerin. Fikra her zaman ki gibi cok guzel uymus babacim tesekkurler tekrar :)

    @anonymous: Umit herguner'in sitesinden ozgecmisini inceledim ve oldukca iyi bir egitim almis, haketmis sanirim bu basariyi.

    @Gulden: eheh evet sanirim tum dunyada bu isler boyle donuyor, keske universiteler bizi daha iyi hazirlayabilse is yasamina ve keske daha duzenli ve kapsamli kanunlar olsa da insanlar daha fazla para kazanmak icin binbir dalavere yapmak zorunda kalmasa...

    @burcuk: evet enrondan sonra denetimler artti ama kimbilir bizim bilmedigimiz neler donuyordur su anda. Dedigin gibi genclere soz hakki hicbir meslekte kolay kolay verilmiyor, soz hakkini hakettigimizi kanitlayana dek de verilcek gibi degil :)

    @ycurl: Evet dedigin gibi muhendislik egitimi bir yol aslinda. Benimde zaten su anda bitirmek uzere oldugum bolum disiplinler arasi ve muhendislik temelinin faydalarini goruyorum.

    @ilkhangizem: gizemcim evet babam haber verdi ne yazik ki, napalim saglik olsun :/

    YanıtlaSil