Internet ve gelecegi hakkinda dusunuyordum, simdiye kadar bize sunulan servislerin cogunlugu pull (cekme) tabanli yani ihtiyacim olan bilgiyi ben gelip cekiyorum internetten. Peki bir adim ilerisi ne olur diye dusununce gelecekte bunun push (itme) tabanli olmasi gerektigini dusundum. Bilgi benim ayagima gelmeli ben onu cekmeden. Bu nasil olur peki, benim hangi bilgiyi istedigimi nasil tahmin edebilir? Kisisellestirme ve yapay zeka sayesinde mumkun olabilir bu ancak. Amazon bunu bir yere kadar yapiyor, diyor ki size ozel sectigimiz urunler, kitaplar var bunlara da bir bak istersen. Benzerini Netflix'de yapiyor, sectigin DVDlere gore sana sevebilecegin yeni DVDler oneriyor. Peki yapay zekaya ornek nedir? Hollanda-Portekiz diye bir arama yaptigimizda "dunya kupasi sirasinda" google'in ilk olarak son oynadiklari macin sonucunu gostermesidir. Madem bunlar bir olcuye dek yapilabiliyor, bir adim otesi ne olabilir peki?
Arama motorlarinin ayak izlerimizi takip etmesi: Siz Google'da bir arama yaparken bu kelimeyi ya da kelime obegini ilk arayanin sizin olmaniz sansi cok dusuktur, cogu insan daha once ayni aramayi yapmis olmali degil mi? Peki bu aramalarin kayitlari tutulsa, bunlari arayanlarin daha sonra hangi sitelere girdigi arastirilsa bu bir kullanicinin ayak izi olur. Boyle milyonlarca ayak izimiz olur bir aramaya dair en sonunda. Sonrasinda kisisellestirme devreye giriyor; hep bilgiler arasindaki benzerlikler "tag"lendi, iliskilendirildi ama hep insan ogesi unutuldu. Bu sefer aramayi yapan "insan" hakkinda onceden bildiklerine, onceden yaptigi aramalara, ilgi alanlarina bakmali arama motoru daha sonra da benzer ilgi alanlari bulunan diger "insanlarin" bu arama hakkinda ki "ayak izlerini" bulup bu ayak izlerini aramayi yapan kullaniciya "bak daha once senin gibi, senin zevkinde olan insanlarin, yaptigi aramalarin sonuclari bunlar" demeli. Kisisellestirme icin genelde kullanici adi-sifre kullaniliyor ya da cookieler. Bu cookieler gercekten bana artik cok eski bir teknoloji gibi geliyor, yetersiz-surekli viruslere acik bir teknoloji. Bunun yerine de yeni bir cozum uretilmeli bence. Kullanici adi ve sifre konusu da zaman aliyor, ben aradigim bilgiye en cabuk ulasmak isterim, Google'da arama yapmak icin once kullanici adi ve sifre yazdigimi dusunemiyorum.Tek kullanimlik bilgi, trendler ve bilginin pazarlanmasi: Bilginin zaman degeri vardir, bu da hep gozardi ediliyor. Google'da zamana gore arama yapamiyorum hala, sanirim Google Trends var ama cok yetersiz bence. Mesela su anda Hollanda-Portekiz diye arama yapinca sizce hala dunya kupasi sonucunu mu merak ediyorum yoksa Hollanda ile Portekiz arasindaki iliskileri mi? Buldugumuz bilgilerin cogunlugu tek kullanimliktir, bir kere okursunuz bir daha okumaniza
geriye donup bakmaniza gerek yoktur. Iste bu tur bilgilerin cogunun da bir trendi vardir, belli populer oldugu zamanlar vardir, bir gundem olusturduklari zaman vardir ve sonra azalir bu ve sonunda yok olur. Buna ornek olarak Google'da "Gamze Ozcelik" trendini ornek verebilirim. Yeni bir video cikmadikca bu yukselisin tekrar etmesi cok dusuk bir olasilik degil mi? Ama mevsimlik trendlerde vardir iste bu trendleri kestirebilmeli arama motoru. Peki kestirdi ne isine yariyacak ki bu arama motorunun? Ornek vermek gerekirse yaz gelmeden bir iki ay once mayo satislari patlar degil mi? 
Peki her yil kis aylarinda "yaz modasi" icin defileler duzenlenir ve bu defilelerin haberleri ve resimleri cikar mutlaka gazetelerde ve internette de elbette. Peki arama motoru 2007 yilinin kis ayinda cikicak bu haberleri derlese, resimleri derlese sonra tam ilkbahar sonu gibi "mayo" terimini arayanlarin karsisina ilk bu bilgiyi cikarsa, dese ki "bak senin icin kis ayinda yapilan tum moda gosterilerinden derledigim haberler, resimler bu yazin mayo modasi hakkinda detayli bilgiler var". E ben 2007 yaz mayo modasi diye arama yapmamistim ki sadece mayo diye arama yapmistim? Evet ama ilgini ceker degil mi? Iste eldeki bilginin pazarlanmasi budur, iste bilginin benim onume "itilmesi" budur. Tek kullanimlik bir bilgi ancak bu kadar guzel pazarlanabilir. Iste benim bir arama motorunu digerine tercih etmemi saglayacak "FARK" budur.(devam edecek)
Kategori: internet_
