Asfalt Çalışmaları

Ne zaman İstanbul'a dönsem sürekli yollarda bir asfaltlama çalışması var, en geç 1 senede belirli asfaltlar değişiyor. Yurtdışında ise asfalt çalışması çok nadir görüyorum, Amerika'da merak edip sormuştum bu ana cadde ne zaman asfaltlandı en son diye, tamamiyle 7-8 yıl önce dediler, o da çok işlek bir cadde olduğu içinmiş. Çevreyolları dışında hiç bir yama da görmedim asfaltta ki Amerika'da yol üzerindeki araba sayısı Türkiye'dekinden çok daha fazla, araba orada bir zorunluluk olduğu için. Peki sorun ne?

Bence iki sorun var; birincisi asfalt kalitesi "bilinçli olarak" düşük tutuluyor ki aynı ihale bir yıl sonra yeniden açılsın belirli "tanıdık" firmalar ihaleleri kazansın ve belirli kişilere pay versin. İkinci sorun da bazen yolun sadece ufak bir kısmı yama ile kapatılabilecek olmasına rağmen tüm yolun asfaltlanması için ihale açılması. (gene aynı nedenlerden)

Ne var ki Türkiye'nin diğer bölgelerine gidildiğinde aynı şey oraları için söylenemez, doğuda çoğu yol hala toprak (ki bu da daha kolay mayın döşenmesine yol açıyor) Oralara neden yapılmıyor bu asfaltlama çalışması? Çünkü İstanbul'da düzenek hazır, adam 2 km yolu ihaleyle alıyor, 1 yıl sonra bozulacak asfaltı döküyor, parasını alıyor, keyfi yerinde mutlu kolay paradan. Bu düzeneği bozup toz toprak içinde o fakir belediyelere köylere asfalt döşemeye gidilir mi? Peki İstanbul'da asfaltlar çok mu düzgün o kadar çalışma var? Bugün düzgün yarın gene aynı yol üzerinde döşenir asfalt. İnşaat mühendisi bir arkadaşım bu asfalt çalışması yapan bir firmada staj yapmıştı, ben de "o işlerde iyi para vardır" deyince bana "parayı ihaleyi kazanan şirketin başındaki alıyor, mühendis gene asgari ücret alıyor" demişti.

Merak ettiğim bir istatistik var, acaba doğal yolları üzerinde formula yarışları yapılan Monaco'da asfaltlama çalışmalarına yılda ne kadar para harcanıyor ve İstanbul'da yılda ne kadar para harcanıyor sırf bu işe. Çok merak ediyorum, nereden öğrenebilirim acaba bu istatistiği?

Bu nasıl engellenebilir peki? Bağımsız ihaleyi denetleyen kuruluşların olması çok önemli. İhalelerde belirli standartların şart koşulması (ki bu şartlar bağımsız ve "temiz" bilirkişiler tarafından hazırlanmalı) ve daha sonra bu şartların yerine getirildiğini kontrol edecek şeffaf bir denetim mekanizması şart. İkinci iş ise ihale verilirken yalnız İstanbul yolları değil, İstanbul ve doğuda bilmemne köyü için ortak ihale açılmalı böylelikle yalnızca işin kaymağının yenmesinden kurtulunur. Yapılabilecek üçüncü şey ise Devlet İstatistik Enstitüsünün şeffaf ve belirli şekillere sokulmadan istatistikleri hazırlaması (bir istatistik farklı bir biçimde sunulduğu zaman gerçekleri tamamiyle saptırmak mümkün olabiliyor) ve medya da bu karşılaştırılmalı istatistiklere yer vermeli, böylelikle en azından yapılan dolaplar anlaşılır ve hesap sorabilir halk.